Diagnostiek
Diagnostiek is het proces waarbij informatie die relevant is voor een gezondheidsprobleem systematisch in kaart wordt gebracht.
Optimale diagnostiek bestaat uit drie delen: categoriaal, dimensionaal en individueel.
De categoriale diagnose wordt gesteld aan de hand van de Diagnostic Statistical Manual (DSM) Zie ook bij ‘Voorkomen en beloop’. De categoriale diagnose is onder andere nodig voor verwijzing en vergoeding door de zorgverzekering maar maakt onvoldoende duidelijk welke behandeling gegeven moet worden. De categorieën zijn daarvoor te heterogeen en te weinig valide.
Bij de dimensionale beschrijving wordt aangegeven welke symptomen in welke mate aanwezig zijn. De DSM heeft in de bijlage een lijst met acht symptoomdimensies die voor psychose relevant zijn: hallucinaties, wanen, gedesorganiseerd spreken, abnormale psychomotoriek, negatieve symptomen, cognitieve beperkingen, depressiviteit en manie. Anderen beschrijven vijf dimensies, psychose, negatieve symptomen, cognitieve beperkingen, depressie en manie.
Een dimensioneel model
Bij de individuele diagnostiek worden persoonlijke kenmerken en omstandigheden betrokken die van belang kunnen zijn voor de behandeling en begeleiding. Bijvoorbeeld lichamelijke aandoeningen, biografie, omstandigheden in de directe leefomgeving en middelengebruik.
Nb.
De grens tussen de verschillende diagnosen is niet altijd scherp te trekken en het kan gebeuren dat verschillende artsen bij dezelfde patiënt tot verschillende diagnosen komen. Het onderscheid tussen bijvoorbeeld enkele kortdurende psychosen en schizofrenie is gradueel. Ook kan er overlap zijn tussen een ‘psychotische depressie’, ‘schizofrenie’ en psychose bij een ‘posttraumatische stessstoornis’. Verder kunnen diagnosen veranderen of meegroeien met de drager ervan: veel mensen die eerder de diagnose schizofrenie kregen, krijgen later de diagnose schizo-affectieve stoornis.
Een voorbeeld van van een model dat laat zien hoe verschillende symptomen kunnen samenhangen heeft grondslagenhoogleraar Denny Borsboom
Uitleg Schizofrenie door GGZ voor doven en slechthorenden
Vroege Interventie Psychose from Anoiksis on Vimeo.
Mw. drs. B. van der Vleugel over trauma, psychose en PTSS from Anoiksis on Vimeo.
Lees ook het artikel over Mariano Sigman en hoe je woorden een psychose kunnen voorspellen